Yeni mücadele aktörleri eskilerden, eskiler yenilerden neler öğrenebilir? Farklı dönemlerin siyasi atmosferleri o dönemlerde aktif olan kuşakları nasıl etkiledi? Mücadele ve örgütlenme yöntemleri geçmişten bugüne nasıl değişti, nereye gidiyor? Farklı dönemlerin farklı dil ve söylemleri, popüler kavramları neler?

Hafıza Merkezi olarak bu ve benzeri sorulara cevap aradığımız Hak Mücadelesinde Kuşaklararası Buluşmalar başlıklı bir etkinlik serisine başladık. Serinin ikinci buluşması İstanbul’da Barınma Hakkı Mücadelesinin Hafızası başlığıyla 23 Mart Cumartesi günü Postane İstanbul’da düzenlenecek. Yüz yüze olarak düzenlenecek bu etkinlikte çevrimiçi katılım veya canlı yayın olmayacak ve kamera kaydı alınmayacak. Etkinliğe kayıt olmak için tıklayın.

İstanbul bugün sarsıcı bir konut kriziyle karşı karşıya. Kentin eski ve yeni sakinlerinin gündelik hayatlarını doğrudan etkileyen, çevreleriyle bağını koparan, ekolojik ve toplumsal dengeleri tehdit eden çok boyutlu bir kriz bu. Diğer yandan, İstanbul’da barınma hakkı için verilen mücadelelerin uzun sayılabilecek bir geçmişi var. Farklı toplumsal kesimleri içeren, yer yer umut veren, bir o kadar da çelişkilerle dolu zengin bir tarihten bahsetmek mümkün.

Bu panelde İstanbul’da barınma hakkı bağlamında yürütülen mücadelelerin hafızasını farklı kuşakların penceresinden, eleştirel bir gözle ve bugünün ihtiyaçları çerçevesinde ele alıyoruz. Geçmişteki deneylerin ne ölçüde başarıya ulaştığı sorusuna odaklanmak yerine, bunların imkân ve kısıtlarının bugüne nasıl ilham olabileceğini sorguluyoruz.

Konuşmacılar 

Bahar Bayhan, 2011 yılında Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Şehir ve Bölge Planlama Bölümü’nden mezun oldu. MSGSÜ Sosyoloji Bölümü’nde yüksek lisans eğitimini tamamladı. Arkitera.com’da editör olarak çalıştı. Mekanda Adalet Derneği’nde (MAD) beyond.istanbul yayınlarının editörlüğünü üstlendi. 2019’dan bu yana MAD'da Kentsel Politikalar Programı Koordinatörü olarak çalışıyor.

Dilan Tekin, 8 Mayıs 2000 tarihinde Mardin’in Nusaybin ilçesinde doğdu. İlk ve orta öğrenimini Sakarya'da tamamladıktan sonra, 2018'de Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nde lisans eğitimi için İstanbul'a taşındı. Marmara Üniversitesi içerisindeki kulüplerden biri olan İnsan Hakları ve Anayasa Hukuku Araştırmaları Kulübünde aktif olarak yer alan Dilan, Barınamıyoruz Hareketi bünyesinde çalışma yürütüyor.

Fırat Genç, İstanbul Bilgi Üniversitesi Sosyoloji Bölümü’nde öğretim üyesi. Doktora derecesini Boğaziçi Üniversitesi Modern Türkiye Tarihi Bölümü’nden aldı. Mülkiyet ve Müşterekler: Türkiye’de Mülkiyetin İnşası, İcrası ve İhlali (Metis, 2023) başlıklı derleme çalışmanın editörlüğünü Begüm Özden Fırat’la birlikte üstlendi. Kentlerin Türkiyesi: İmkânlar, Sınırlar ve Çatışmalar (İletişim, 2021) ve ‘Milletin Bölünmez Bütünlüğü’: Demokratikleşme Sürecinde Parçalayan Milliyetçilikler (TESEV, 2007) başlıklı kitapların yazarlarından. Kentleşme, mekân politikası, toplumsal hareketler, Kürt sorunu ve uluslararası göç üzerine yazıları çeşitli dergilerde ve derleme kitaplarda yayımlandı. 

Erdoğan Yıldız, 1966 Çorum doğumlu. 1970’lerden bu yana İstanbul’da yaşıyor. 2004 yılında Gülsuyu-Gülensu Mahalleleri Güzelleştirme Derneği’nde yöneticilik yapmaya başlamasıyla kent aktivistliğii süreci başladı. 2009 yılında bir grup arkadaşı ile Gülsuyu Gülensu Yaşam Dayanışma Derneği’ni kurdu. Çeşitli kentsel toplumsal pratikler içinde yer aldı. 2006 yılında İstanbul Mahalle Dernekleri Platformu oluşumunda hem ulusal hem de uluslararası farklı ağlarla işbirlikleri kurdu. Çalışma alanları, örgütlülüğü zayıf ya da gelişmiş mahallelerin ortak mücadele ilişkileri, kentsel-rantsal dönüşüm süreçlerinde meslek odaları, üniversiteler ile farklı platformlar ve mahalleler arasındaki işbirlikteliği oldu. İMECE (Şehircilik Hareketi), Dayanışmacı Planlama Atölyesi, No-vox (Paris), International Tribunal on Evictions (İtalya) ile çalışmalar yürüttü, sosyal forumlara katıldı. Şimdilerde İBB, KİPTAŞ, Maltepe Belediyesi ile mahalle heyeti arasındaki görüşmeler içinde aynı heyecanla yer alıyor. 

Murat Cemal Yalçıntan, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Şehir ve Bölge Planlama Bölümünde lisans ve yüksek lisans öğrenimini tamamladıktan sonra doktorasını İngiltere’de London School of Economics’te küreselleşme, yerel siyaset ve planlama kararları üzerine yaptı. Halen MSGSÜ Şehir ve Bölge Planlama Bölümünde öğretim üyesi olarak çalışıyor, küreselleşme, dönüşüm, kentsel siyaset, toplumsal hareketler ve çeşitli düzeylerde araştırma yöntemleri dersleri veriyor. Üniversitenin toplumsal meselelerde demokratik değerlerin ve sosyal/mekânsal adaletin tarafı olması gerektiğine inanır. Bir Umut Derneği, Dayanışmacı Atölye, Sulukule Platformu ve Sulukule Atölyesi gibi çeşitli sivil inisiyatiflerin gönüllüsü olarak uzun yıllar kentsel dönüşüm projeleri sonucu yerinden edilme tehdidi ile karşı karşıya olan mahallelerde araştırmalarını ve radikal planlama çalışmalarını sürdürdü. Mahalleler Birliği’nin danışmanlarından. Şu sıralar bir grup gönüllü ile deprem ve dirençlilik üzerine çalışmalar yapıyor.

Hak Mücadelesinde Kuşaklararası Buluşmalar

“Hak Mücadelesinde Kuşaklararası Buluşmalar” serisi ile farklı kuşaklardan aktivistleri, hak savunucularını ve mücadele öznelerini bir araya getirerek birbirimizden öğrenebileceğimiz kuşaklararası bir diyalog alanı yaratmayı hedefliyoruz. 

Yaşadığımız dönem, çok sayıda kuşağın bir arada çalıştığı ve örgütlendiği nadir bir dönem. Tüm bu farklı kuşakların değişen tarihsel okumaları, değer dünyaları, risk algıları, benimsedikleri yöntem ve araçları bir yandan ortak mücadele deneyimi için bir zenginlik potansiyeli sunarken, zaman zaman da kuşaklararası gerilimlerin kaynağı olabiliyor. Bu durum, hak mücadelesinde esenlik halinin giderek daha fazla tartışıldığı günümüzde kuşaklararası iletişimi daha da önemli hale getiriyor. 

Kuşak tartışması, içinde bulunduğumuz otoriter dönem bağlamında da önemli. Geleceğe dair umutlu bir bakışa sahip olmanın giderek zorlaştığı günümüzde farklı siyasal ve tarihsel dönemlerde edinilmiş mücadele deneyimlerinin kuşaklararası aktarıma özen gösteren bir biçimde tartışılmasına bugün hiç olmadığı kadar ihtiyaç var. 

İşte bu sebeplerle, kuşakların hak mücadeleleri içindeki yeri, etkisi ve bir aradalığı üzerine mücadele öznelelerinin kendilerine ayna tuttuğu kamusal bir tartışmayı önemsiyor, bunun mücadele ufkunu ve direngenliğini arttıracağını düşünüyoruz. 

Bu tespitlerden hareketle düzenlediğimiz bu seri, kuşaklararası diyalog ve öğrenme ihtiyacına mütevazi bir katkı sunmak üzere, 3 şehirde (Ankara, Diyarbakır, İstanbul) gerçekleştirilecek 4 toplantıdan oluşuyor. Kürt kadın hareketini konu alan ilk buluşmamız 18 Mart günü Diyarbakır’da düzenlendi. LGBTİ+ hareketi ve kayıplar mücadelesine odaklanacağımız diğer 2 buluşmamız ise Nisan ayında sırasıyla Ankara ve İstanbul’da düzenlenecek. Bu buluşmaların bilgilerini önümüzdeki günlerde duyuracağız.