Hafıza ve Sanat Konuşmaları projesi, hak ihlallerine sanat yapıtlarının merceğinden bakan bir araştırma, bu araştırmadan yola çıkarak yapılan kamuya açık yorumlamalar ve tüm süreç ve tartışmaları içeren bir kitaptan oluşuyor.

Hedef 

Proje kapsamında 2000’lerden günümüze toplumsal hafıza üzerine üretilmiş sanat yapıtlarını tarayarak bir seçki oluşturmayı, bu araştırma üzerinden bir kamusal konuşma programı ve kitap yayınlamayı ve sivil toplum, akademi ve sanat çevrelerinin bir araya gelerek bu eksende tartışabilecekleri alanlar açmayı hedefledik. 

Gerekçe 

Toplumsal hafızanın iktidarlar tarafından birçok kez kesintiye uğratıldığı Türkiye’de, hafızaya dair akademinin ve sivil toplumun yürüttüğü çalışmalar hayati önem taşıyor. Bunun yanında yaratıcı yaklaşımlar ve sanat üretimi de, yeni sorularla tartışma olanaklarını artırarak alana katkıda bulunuyor. Demokratik değerlerin, hukukun ve insan haklarının üstünlüğünün yıprandığı, sivil toplumun türlü baskılarla mücadele ettiği günümüz Türkiye’sinde, sivil toplum alanında hayatta kalabilmek ve etkili olabilmek için yeni yöntemler geliştirmek gerekiyor. Hafıza Merkezi bir süredir Türkiye’deki sanat alanıyla insan hakları hareketini bir araya getiren projeler tasarlamakta ve yürütmekte. Bu kapsamda toplumsal hafızanın sanattaki yansımasını incelemek ve tartışmaya açmak amacıyla 2018 yılında Hafıza ve Sanat projesinin çalışmalarına başladık. 

Faaliyetler

Araştırma 

Projenin ilk etabı, 2000-2019 yılları arasında insan hakları sorunsalı kapsamında, toplumsal hafıza üzerine üretilen ve Türkiye’de sergilenen, gösterime giren sanat yapıtlarının taranmasıyla gerçekleşti. Üç kişilik araştırma ekibi bu etapta kırk kurum/oluşum içinde yer almış 1670 sergi ve gösterimi taradı. Tarama faaliyeti, aynı zamanda önceden belirlenen kriterleri karşılayan eserlerin derlenmesini de içeren şekilde uygulanarak toplamda 400’den fazla sanat yapıtının bilgileri bir araya getirilerek bir seçki hazırlandı. 

Tartışma 

Sonraki etap, kamusal bir tartışmanın zeminini oluşturmak üzere bu seçkinin sivil toplum, sanat ve akademi dünyasından davet edilen on beş kişilik bir ekip tarafından beş farklı çalışma grubunda, belirlenen temalar çerçevesinde değerlendirilmesi ve sunduğu imkânlara dair potansiyelin tartışılmasıyla devam etti. 

Kamusallaşma 

16-25 Aralık 2020 tarihleri arasında seçkiyi değerlendiren ekip tartışmalarını kamusallaştırarak, pandemi nedeniyle çevrimiçi ortamda gerçekleştirilen bir konuşma serisinde katılımcıların katkı ve yorumlarını da dahil ederek tartışmayı genişletti. Bu etkinliğin ardından, konuşmacıların hazırladığı sunuşlar derlenerek HafızaveSanat Konuşmaları 2020  başlıklı bir yayın halini aldı.

• Hafıza ve Sanat Konuşmaları # 1 | Banu Karaca, Nora Tataryan, Tanıl Bora | 16 Aralık 2020
• Hafıza ve Sanat Konuşmaları # 2 | Zeynep Günsür, Özlem Hemiş, Aslı Zengin | 19 Aralık 2020
• Hafıza ve Sanat Konuşmaları # 3 | Dilan Yıldırım, Umut Tümay Arslan, Zeynep Sayın | 22 Aralık 2020
• Hafıza ve Sanat Konuşmaları # 4 | Ege Berensel, Begüm Özden, Banu Cennetoğlu | 23 Aralık 2020
• Hafıza ve Sanat Konuşmaları # 5 | Erden Kosova, Ezgi Bakçay, Turgut Tarhanlı | 25 Aralık 2020

► Proje websitesini ziyaret etmek için tıklayın. 
► Program kapsamındaki tüm konuşmalar için tıklayın.